تاریخ کشف ارسنیک

ترکیبات ارسنیک، یعنی سولفیدهای اورپیمان (1) و ریلگار یا سانداراک (2)، راه یونانیها و رومیها می‌شناختند. اورپیمان تحت نام ارسنیک نیز شناخته شده بود. پلینی و دیو سکوریدس در نوشته‌های خود از سمی بودن این ترکیبات یاد کرده‌اند. دیوسکوریدس روش تهیه‌ی ارسنیک سفید (اکسید ارسنیک) از تکلیس ارسنیک را نیز ارائه داده است.
گاهی ارسنیک به صورت آزاد در طبیعت یافت می‌شود و می‌توان آن را به آسانی از ترکیباتش استخراج کرد. در تاریخ علم شیمی، اولین کسی که ارسنیک را به عنوان یک عنصر تهیه کرده است مشخص نیست. معمولاً کشف ارسنیک به کیمیاگری موسوم به آلبریت بزرگ نسبت داده می‌شود. پاراسلسوس در نوشته‌هایش روش تهیه‌ی ارسنیک فلزی را، با استفاده از تکلیس «ارسنیک» با پوسته‌ی تخم مرغ، توضیح داده است. بر طبق بعضی گزارشها، ارسنیک فلزی زودتر شناخته شد، اما آن را نوع خاصی از جیوه‌ی طبیعی می‌پنداشتند. سوء تفاهم ناشی از این بود که سولفید ارسنیک به یکی از کانیهای جیوه شباهت داشت و استخراج آن از سنگ معدنهایش بسادگی صورت می‌پذیرفت.
در قرون وسطی، ارسنیک نه تنها در اروپا بلکه در آسیا هم شناخته شد. کیمیاگران چینی توانستند ارسنیک را از سنگ معدنهایش استخراج کنند. اروپاییان قرون وسطی شناختی از چگونگی مرگ ناشی از مسمومیت در اثر ارسنیک نداشتند، در حالی که کیمیاگران چینی روشی برای تشخیص مرگ ناشی از اثر سمی این ماده بر روی انسان می‌شناختند. متأسفانه این روش ناشناخته مانده است. در اروپا، آزمایش برای تخمین میزان ارسنیک موجود در بدن انسان مسموم و در غذایی که پیش از مرگ خورده است توسط مارش (3) توسعه یافت. این آزمایش بسیار حساس است و هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

قلع، در برخی موارد، همراه با ارسنیک است و در بعضی گزارشهای تاریخی (مثلاً، در نوشته‌های چینی) از مسمومیت ناشی از نوشیدن آب یا شراب در ظروف قلعی یاد شده است.

مدت زیادی طولانی، بشر ارسنیک سفید، یا اکسید ارسنیک، را با خود ارسنیک اشتباه می‌گرفت و تصور می‌کرد که هر دوی اینها یک ماده هستند. سرانجام، این اشتباه اولین بار توسط برانت، و، پس از آن، به وسیله‌ی لاووازیه، که ثابت کرد ارسنیک یک عنصر شیمیایی مستقل است، برطرف گردید.
اکسید ارسنیک مدت زمانی طولانی برای کشتن جانوران جونده و حشرات به کار گرفته می‌شد. علامت شیمیایی ارسنیک (As) از کلمه‌ی لاتین «آرسنیکوم» (4)، که از نظر واژه‌شناسی ریشه‌ی آن نامعلوم است، گرفته شده است.

پی‌نوشت‌:

1. . As2 S3 (orpiment)
2. . As4 S4 (realgar or Sandarac)
3. . Marsh
4.. Arsenicum

منبع مقاله :
تریفونوف، دیمیتری نیکولایویچ ، تریفونوف، ولادیمیر؛ (1390)، تاریخچه‌ی کشف عناصر شیمیایی، برگردان: عبدالله زرافشان، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ چهارم